Τα διαμειβόμενα γύρω από το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα το τελευταίο διάστημα απασχολούν σε καθημερινή βάση την επικαιρότητα. Και όχι αδίκως, αφού οι αυξανόμενες ροές προς την χώρα μας από την Τουρκία δημιουργούν ανησυχία για τη διαχείριση του ζητήματος όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και ευρωπαϊκό. Μάλιστα όπως διαφαίνεται από τις εξελίξεις το ζήτημα θα ανοίξει έναν νέο κύκλο συνομιλιών μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για τη διαχείρισή του καθώς σύμφωνα με δημοσιεύματα του ξένου τύπου Τουρκία και Ερντογάν επιδιώκουν αλλαγές στην συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το προσφυγικό.
Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα η Κυβέρνηση συγκάλεσε χθες υπουργικό συμβούλιο, με αντικείμενο το νομοσχέδιο που θα προταθεί από τον αρμόδιο υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, για τον εκσυγχρονισμό με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα της χορήγησης ασύλου και με ουσιαστικό στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας.
Για το προσφυγικό αλλά και για όλα όσα αφορούν την διαπραγμάτευση Τουρκίας και Δύσης και την γενικότερη κατάσταση ανέλυσε, μιλώντας στον «ΠτΘ» ο Επίκουρος Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο νέο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΔΠΘ, κ. Σωτήριος Σέρμπος.
Ο λόγος στον ίδιο λοιπόν…
ΠτΘ: Ποια είναι η άποψη σας για τα δημοσιεύματα που υπάρχουν γύρω από την διαφαινόμενη νέα διαπραγμάτευση που ετοιμάζει να κάνει η Τουρκία με την ΕΕ για το προσφυγικό;
Σ.Σ.: Η Τουρκία όταν κάνει διαπραγμάτευση με την Δύση είτε αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε αφορά τις ΗΠΑ, έχει ένα πολύ πλούσιο διπλωματικό καλάθι και ένα επιπλέον στοιχείο σε αυτό το καλάθι είναι το προσφυγικό. Πρόκειται για μια τακτική την οποία και ακολουθεί από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης το 2015. Σε μεγάλο βαθμό το εν λόγω ζήτημα το έχει εργαλειοποιήσει η Τουρκία και το αξιοποιεί σαν ένα μεγάλο χαρτί δούναι και λαβείν στις διαπραγματεύσεις με την Ευρώπη.
Οι αιτίες που έχουν οδηγήσει στις κινήσεις αυτές τον Ερντογάν , οφείλονται στην κακή διαχείριση που έκανε η Ευρώπη στο προσφυγικό. Με την στάση της η Ευρώπη έδωσε ένα παράπονο διαπραγματευτικό χαρτί στον Έρντογαν. Επίσης το προσφυγικό προκάλεσε και πολλές πολιτικές εξελίξεις με την άνοδο ακροδεξιών κομμάτων και την άνοδο του λαϊκισμού από τα δεξιά σε πολλές χώρες και σαφώς η Τουρκία το γνωρίζει αυτό. Άρα γνωρίζει ότι η Ευρώπη και χώρες όπως η Γερμανία θα προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν κάποια αιτήματα του Ερντογάν.
Ούτως ή άλλως οι προσφυγικοί διάδρομοι έχουν κλείσει γι’ αυτό και η χώρα μας δέχεται μεγάλη πίεση, λόγω και της γεωγραφικής της θέσης. Αλλά σε κάθε περίπτωση η Τουρκία προετοιμάζεται για μια διαπραγμάτευση με την Ευρώπη, λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχει στο τραπέζι το χαρτί της ένταξης στην ΕΕ. Σίγουρα όχι επίσημα αλλά προκύπτει από τα δεδομένα.
«Οι ροές που απελευθερώνονται από την Τουρκία δεν γίνονται για να πιεστεί η Ελλάδα αλλά η Ευρώπη»
ΠτΘ: Τι συμβαίνει με τις αυξανόμενες ροές προσφύγων και από πού προκύπτουν;
Σ.Σ.: Δεν συμμερίζομαι ότι οι αυξανόμενες ροές προσφύγων έχουν σχέση με τα λεγόμενα του Ερντογάν για ανοιχτά σύνορα έτσι ώστε να φύγουν οι πρόσφυγες. Αν συμβεί κάτι τέτοιο και έρθει ένας μεγάλος αριθμός στην χώρα μας δεν θα μπορούμε σαν κράτος να το αντιμετωπίσουμε και λόγω του γεωγραφικού μας καταμερισμού αλλά και επιχειρησιακά επαρκώς για να αποτραπεί όλο αυτό.
Οι ροές που απελευθερώνονται από την Τουρκία δεν γίνονται για να πιέσουν την Ελλάδα αλλά την Ευρώπη, έτσι ώστε να κερδίσει και να διεκδικήσει, ο Ερντογάν, περισσότερα πράγματα. Επίσης σχετίζονται με τις εξελίξεις που υπάρχουν αυτή την στιγμή στην Συρία και είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα του Ερντογάν. Πρέπει επίσης να έχουμε στο νου μας ότι έχουν αυξηθεί οι φωνές στην Τουρκία που αντιδρούν για τον πολύ μεγάλο αριθμό προσφύγων που υπάρχουν στην χώρα και αυτό το αξιοποιεί ο Ερντογάν.
Σκεφτείτε ότι αν είχαμε νέο κύκλο αντιπαραθέσεων στο Ιντλίμπ, θα είχαμε ένα τελευταίο προσφυγικό κύμα, που δεν θα το ήθελε ούτε η Τουρκιά. Παράλληλα όμως και η ίδια, η Τουρκία θέλει να επαναπατρίσει πολλούς από τους Σύριους πρόσφυγες κυρίως σε περιοχές που έχουν επιρροή οι Κούρδοι έτσι ώστε να αυξήσει ο Ερντογάν τη δική του επιρροή και να διευθετηθούν και οι όποιες τελευταίες συγκρούσεις. Σίγουρα αν συμβεί κάτι τέτοιο θα έχουμε νέα πολεμική έξαρση στην περιοχή ανάμεσα σε Τουρκία και Συρία.
ΠτΘ: Ποια είναι τα νέα δεδομένα που μπορεί να προκύψουν από την συμφωνία;
Σ.Σ.: Πράματι αναμένουμε να δούμε την νέα μορφή σχέσεων ανάμεσα σε Τουρκία και Ευρώπη, καθώς πολλά κράτη-μέλη θεωρούν την γείτονα χώρα σημαντικό στρατηγικό εταίρο και ας μην την θέλουν πλήρως ενταγμένη στην Ένωση. Είναι μια τεραστία αγορά η Τουρκία, υπάρχει και μια τελωνειακή ένωση που θέλει η Τουρκία να εμπλουτιστεί, υπάρχει το θέμα της απελευθέρωσης των θεωρήσεων εισόδου που ζητάει εδώ και χρόνια η Τουρκία επισημαίνοντας και τις θετικές βλέψεις που επιδιώκει η γείτονα χώρα εκτός του προσφυγικό.
«Πρέπει να επανεξετάσουμε το κομμάτι της συμφωνίας που αφορά τις επαναπροωθήσεις»
ΠτΘ: Σε αυτό το πλαίσιο που θέσατε, ποιες μπορεί να είναι οι επιδιώξεις της Ελλάδας;
Σ.Σ.: Για την χώρα μας υπάρχουν θέματα αιρεσιμότητας, επειδή ακριβώς δεν υπάρχουν, αυτή την στιγμή, συζητήσεις πλήρους ένταξης της Τουρκίας στη ΕΕ, που πριν ήταν πιο ξεκάθαρα, καθώς είναι γνωστό ότι αν θέλεις να προσχωρήσεις σαν κράτος-μέλος πρέπει να κάνεις κάποια συγκεκριμένα πράγματα για να ενταχθείς. Αυτά πλέον η Τουρκιά δεν έχει λόγο να τα κάνει και έτσι τίθεται θέμα κινδύνου ακύρωσης της ελληνικής εθνικής στρατηγικής, στην οποία και βασίστηκε η χώρα μας από το 1999 και μετά, όταν και η Τουρκία έγινε επίσημα υποψήφια για πλήρη ένταξη στην ΕΕ. Από την άλλη η ΕΕ έχει κάθε λόγο να κρατήσει την συμφωνία αυτή και να βρεθεί ένα modus operandi με την Τουρκία. Είναι μια περίοδος που έχουν μπει όλα τα θέματα από την Τουρκία στη σχέση της με τη Δύση και η ίδια θέλει να χτίσει μια σχέση ίσο προς ίσο, θέλοντας να γίνει μια περιφερειακή δύναμη.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει χρηματοδοτικά, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε την συμφωνία που υπάρχει με την Τουρκία στο θέμα των επαναπροωθήσεων. Πρέπει να επανεξετάσουμε το κομμάτι της συμφωνίας που αφορά τις επαναπροωθήσεις προς την Τουρκία, όταν οι πρόσφυγες αποχωρούν από τα νησιά, προς την ηπειρωτική χώρα γιατί σύμφωνα με την συμφωνία του 2016 δεν μπορούν να επιστραφούν στην Τουρκία ενώ ακόμα πρέπει να εξετάσουμε και κατά πόσο η Τουρκία πράττει αυτά που πρέπει.
Άποψη μου είναι ότι ο Έβρος πρέπει να διασφαλιστεί ακόμα περισσότερο σε σχέση με τα νησιά ενώ και το κομμάτι της εσωτερικής διαχείρισης είναι σημαντικό καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο έχουν ταλαιπωρηθεί και οι τοπικές κοινωνίες από αυτό. Ταυτόχρονα δεν πρέπει να παραβλέπουμε και τα ανθρώπινα δικαιώματα που θα πρέπει να παρέχονται και να διασφαλίζονται ακέραια.
Επίσης η κατάσταση στην Μόρια και σε άλλες περιοχές είχε ως σκοπό να σταλεί ένα αποτρεπτικό μήνυμα και στους πρόσφυγες στέλνοντας το μήνυμα ότι «κοιτάξτε θα έρθετε στην Ελλάδα αλλά μην περιμένετε ειδυλλιακές καταστάσεις». Φυσικά και εμείς, σαν Ελλάδα δεν πρέπει να εργαλειοποιούμαι αυτούς τους ανθρώπους και εννοείται ότι τα ασυνόδευτα ανήλικα θα πρέπει να μεταφερθούν σε άλλες ασφαλέστερες εγκαταστάσεις και δομές.
{Πηγή δημοσίευσης: http://paratiritis-news.gr, 30/09/2019}
