Μέσα από τα έγγραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους και την έμπνευση των μελών του Συλλόγου Καλλιτεχνών Αθηνίων
«Αττικόν», «Ροδόπη», «Ποάλα», είναι κινηματογράφοι οι οποίοι έχουν περάσει στην ιστορία της πόλης και ξαναζωντάνεψαν κατά την έκθεση αρχειακού υλικού και εικαστικών με τίτλο «Πίσω από το λευκό πανί: ιστορίες κινηματογράφου», το Σάββατο 17 Ιουνίου στην Παπαδριέλλειο Πινακοθήκη, που οργάνωσαν το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και ο Σύλλογος Καλλιτεχνών Αθηνίων.
Σε αυτή εικόνες και έγγραφα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους συνδυάζονται με τις δημιουργίες τόσο του φωτογραφικού, όσο και των εικαστικών τμημάτων με σκηνές και αφίσες από Ελληνικές και Ξένες ταινίες, για να ταξιδέψουν όποιον περιδιαβάζει την έκθεση στο όχι και τόσο μακρινό κινηματογραφικό παρελθόν της πόλης μας.
Σκοπός ήταν, σύμφωνα με την πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής κ. Σοφία Μενεσελίδου, να εκθέσουν έγγραφα που αφορούν την ιστορία των κινηματογράφων της Κομοτηνής, διανθίζοντας ταυτόχρονα την έκθεση με πίνακες ζωγραφικής εμπνευσμένους από τον κινηματογράφο, ένα αποτέλεσμα της συνεργασίας με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και του Συλλόγου Αθηνίων.
Ένα ταξίδι στο παρελθόν των κινηματογράφων
Στην έκθεση υπήρχαν μια σειρά από εκθέματα, με τα παλαιότερα να είναι έγγραφα της δεκαετίας του ’40, από την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής, με ένα εισιτήριο 10 λέβα αλλά και ένα έγγραφο του Βούλγαρου υπουργού προπαγάνδας προς τον Βούλγαρο Δήμαρχο Κομοτηνής για την απαγόρευση προβολής αγγλικών και αμερικανικών ταινιών, σημείωσε ο Προϊστάμενος Γ.Α.Κ Ροδόπης κ. Παναγιώτης Κροκίδας, καθώς και ένα πολύ σημαντικό τοπογραφικό διάγραμμα, το οποίο χρονολογείται από το 1928 αλλά χρησιμοποιείται το 1941 για να μετονομαστούν οι οδοί, όπου φαίνεται η πρώτη θέση του «Αττικόν», που δείχνει ότι στην Κομοτηνή υπήρχε κινηματογράφος ακόμα από το 1928.
Αμέσως μετά τη βουλγαρική κατοχή υπάρχει μια σύντομη περίοδος κυριαρχίας του ΕΑΜ, από όπου υπάρχουν έγγραφα που μάλιστα είναι γραμμένα με την ιδεολογία της τότε ηγεσίας, με ταινίες και παραστάσεις όπως «Το σπίτι του αντάρτη».
Αυτή την εποχή οι κινηματογράφοι δεν είναι μόνο αίθουσες προβολής, αλλά το 1945 έχουμε και άλλες πολιτιστικές, ακόμα και πολιτικές εκδηλώσεις, όπως δείχνει έγγραφο της αστυνομίας που κάνει αναφορά σε συγκέντρωση του ΚΚΕ στο «Αττικόν».
Τη δεκαετία του 50, με τον ψυχρό πόλεμο στο απόγειό του, βλέπουμε έγγραφα ξένων πρεσβειών που προβάλλουν κινηματογραφικές ταινίες είτε μέσω διανομής είτε μέσω κινητού κινηματογράφου στην επαρχία, χαρακτηριστικές της εποχής.
Η έκθεση περιέχει διάφορα σκαριφήματα και πλάγιες τομές των κινηματογράφων, μιας και τα αρχεία του κράτους δεν έχουν φωτογραφικό υλικό από τους κινηματογράφους, καθώς τα έγγραφα προέρχονται από τα αρχεία της Επιτροπής Κινηματογράφου, στης οποίας την αρμοδιότητα δεν ήταν να τραβά φωτογραφίες.
Η δεκαετία του ’60 αποτελεί τη χρυσή εποχή του κινηματογράφου στη Κομοτηνή, μιας και ο κόσμος διψά τόσο πολύ για κινηματογράφο, που σε έγγραφο που ανέφερε ο κ. Κροκίδας, αναφέρεται πως έναν Οκτώβρη, που το κρύο είναι βαρύ, ο θερινός κινηματογράφος γεμίζει με τον κόσμο να παρακολουθεί την ταινία κάτω από τις κουβέρτες.
Στενή η σχέση ζωγραφικής και κινηματογράφου
Το κοινό καλωσόρισε εκ μέρους του «Αθηνίων» ο πρόεδρος κ. Άρης Ασσαριωτάκης, που επισήμανε πως τα έργα που διανθίζουν την έκθεση, είναι εμπνευσμένα από επιτυχίες του παγκόσμιου και του ελληνικού κινηματογράφου.
Άλλωστε, όπως εξήγησε, η σχέση μεταξύ της ζωγραφικής και του κινηματογράφου ήταν πάντα στενή, με πολλά παραδείγματα κινηματογραφιστών να έχουν προσφύγει στα έργα ζωγράφων για έμπνευση και για δημιουργία των ταινιών, ή για το ύφος των ταινιών, υπενθυμίζοντας πως ο Φράνσις Φορντ Κόπολα στο Νονό χρησιμοποίησε το ύφος του Βελάσκεθ, που τον 17ο αιώνα δημιούργησε έργα με την τεχνική του κιαροσκούρο, με φωτεινά πρόσωπα σε πολύ σκοτεινό φόντο.
Έτσι και οι καλλιτέχνες του συλλόγου ακολούθησαν την αντίστροφη κατεύθυνση, εμπνεόμενοι από τις ταινίες για τα έργα τους.
