Με ευρεία συμμετοχή του Ξανθιώτικου κοινού αλλά και συμμετέχοντες από την ευρύτερη περιοχή, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για τον μουσικό πολιτισμό των Πομάκων, το Σάββατο 9 Μαρτίου, την οποία συνδιοργάνωσαν το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης (ΙΘΤΠ) και η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ), με τη σύμπραξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ξάνθης. Η εκδήλωση ήταν ενταγμένη στο πρόγραμμα των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών και φιλοξενήθηκε στον όμορφο χώρο της «Αποθήκης της ΦΕΞ».
Με την έναρξη της εκδήλωσης, χαιρετισμό απηύθυναν ο Διευθυντής του Ιδρύματος και ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της ΦΕΞ, κ. Απόστολος Τσότσος.
Ο κεντρικός ομιλητής της βραδιάς κ. Νικόλαος Κόκκας, Δρ. Λαογραφίας (ΔΠΘ), παρουσιάζοντας μέρος του ερευνητικού του έργου για τους Πομάκους, έκανε μια γενική επισκόπηση της ιστορίας της Θράκης σε βάθος 15 περίπου αιώνων, παρουσίασε τις πληθυσμιακές μεταβολές και την εμφάνιση διαφορετικών πολιτισμικών στοιχείων λόγω επιδρομών, την σταδιακή ανάπτυξη νέων ηγεμονιών, καθώς και συγκρούσεων για την περιοχή της Θράκης και της Ξάνθης.
Στη συνέχεια ο κ. Κόκκας παρουσίασε τα δεδομένα για τα τραγούδια των Πομάκων της Ξάνθης, με κυριότερα τα εξής:
α. Ως είδος, τραγούδια των Πομάκων εντάσσονται στην ευρύτερη μουσική παράδοση των Βαλκανίων και εμφανίζουν συνάφειες με τη μουσική παράδοση πολλών λαών αλλά και άλλων μουσικών παραδόσεων του ελληνικού χώρου. Η παρουσία τους στον χώρο και στον χρόνο είναι μακρά, η δε χρονολόγησή τους τα ανάγει προ του 19ου αιώνα και σε πολλές περιπτώσεις στην περίοδο πριν και από τον εξισλαμισμό των Πομάκων. Εξ απόψεως μορφολογίας, λεξιλογίου, θεματολογίας και ποιητικότητας, ανήκουν στην ευρύτερη ενότητα των δημοτικών τραγουδιών της Κεντρικής Ροδόπης.
β. Σύμφωνα με τον κ. Κόκκα, πολλά από τα δημοτικά τραγούδια της οροσειράς της Ροδόπης ανάγονται στους υστεροβυζαντινούς χρόνους όταν οι ντόπιοι σλαβόφωνοι πληθυσμοί διατηρούσαν κοινή θρησκευτική συνείδηση. Με τον εξισλαμισμό τμήματος αυτών, μετά το 16ο αιώνα, η δημοτική μουσική παράδοση χριστιανών και μουσουλμάνων ακολούθησε διαφορετικούς δρόμους.
γ. Τα τραγούδια των Πομάκων δεν ήταν ατομικά δημιουργήματα, αλλά γεννήθηκαν μέσα από μακροχρόνιες διαδικασίες οι οποίες βασίζονται στις διεργασίες της συλλογικής μνήμης των ορεινών κοινοτήτων.
Στην έναρξη της εισήγησής του, ο κ. Κόκκας, παρουσίασε αποσπάσματα από οπτικοακουστικές καταγραφές ερμηνειών πομακικών παραδοσιακών τραγουδιών, από το προσωπικό του αρχείο, στις οποίες συμμετείχαν Πομάκοι ειρηνευτές και ερμηνεύτριες, καθώς και άλλοι σημαντικοί μουσικοί της Θράκης, όπως ο κ. Βαγγέλης Δωρόπουλος, η συμβολή του οποίου ήταν καίρια για τη διάσωση και ευρύτερη ανάδειξη αυτής της μουσικής παράδοσης.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, το κοινό είχε την ευκαιρία να ακούσει, ζωντανά, δείγματα της μουσικής των Πομάκων, τα οποία ερμήνευσαν και εκτέλεσαν μουσικά η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Νομού Ξάνθης και αναγνωρισμένη ερμηνεύτρια, κ. Εμινέ Μπουρουτζή, ο νεαρός καθηγητής του Μουσικού Σχολείου Κομοτηνής και μουσικός, κ. Ηρακλής Ψωμαδόπουλος, και ο μουσικός, κ. Αναστάσιος Δασκαλόπουλος. Για το περιεχόμενο των ασμάτων, μίλησε ο φοιτητής, κ. Βενιαμήν Κόντε, γιός της κ. Μπουρουτζή.
Στην διάρκεια της εκδήλωσης στον χώρο της «Αποθήκης της ΦΕΞ», παρουσιάστηκαν φορεσιές των Πομάκων από τη συλλογή του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ξάνθης, δείγματα σχετικών εκδόσεων και ακουστικού υλικού (π.χ. εκδόσεις του ΠΑΚΕΘΡΑ και του ΙΘΤΠ), καθώς και παραδοσιακά όργανα από την προσωπική συλλογή του κ. Κόκκα.
Πριν το κλείσιμο της εκδήλωσης, το κοινό περίμενε μια έκπληξη, αφού η μουσικός και θεατρολόγος, κ. Βάνια Φίτσεβα, ερμήνευσε χωρίς πρόβα ένα τραγούδι, στα Πομακικά, από τη βουλγαρική πλευρά της οροσειράς της Ροδόπης.
Την επιμέλεια και τον συντονισμό της εκδήλωσης, είχαν ο Νίκος Κοσμίδης, υπεύθυνος Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του ΙΘΤΠ, και η Δαμιανή Καραγεωργιάδου, Γραμματέας του Δ.Σ. της ΦΕΞ.
πηγή https://www.thraki.com.gr/ 11/3/2024
