Στην πίσω αυλή του Ιερού Ναού Σωτήρος Χριστού στο Κάστρο του Διδυμοτείχου, ο επισκέπτης συναντά απρόσμενα μία λιτή, αλλά με κομψότατο λιθόγλυπτο διάκοσμο, επιτύμβια πλάκα.
Η πλάκα πέραν του διακόσμου, φέρει εγχάρακτη έμμετρη επιγραφή – ποίημα που μας πληροφορεί πως καλύπτει τον τάφο μιας νεαρής κοπέλας που απεβίωσε και ετάφη εκεί το 1890.
Συγκεκριμένα το εν λόγω ποίημα σκαλισμένο στην πλάκα με καθαρά κεφαλαία ελληνικά, αναφέρει τα εξής:
«ΑΝΘΟΣ ΑΓΝΟΝ ΚΑΙ ΘΑΛΕΡΟΝ/ ΠΛΗΝ ΜΑΡΑΝΘΕΝ ΠΡΟΩΡΩΣ
ΚΛΕΑΝΘΗΝ ΣΜΥΡΝΗΣ ΓΕΝΝΗΜΑ / ΚΡΥΠΤΕΙ ΕΔΩ Ο ΧΩΡΟΣ.
Ω ΔΙΑΒΑΤΑ ΠΡΟΣΕΧΕ / ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΜΗ ΠΑΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΙΟΥ, ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΩΝ / ΤΗΝ ΛΥΠΗΝ ΘΑ ΑΥΞΗΣΗΣ.
ΠΑΡΕΛΘΕ ΜΟΝΟΝ ΕΥΛΑΒΩΣ / ΜΕ ΜΑΤΙ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΟΝ
ΚΑΙ ΕΥΧΟΥ ΓΑΙΑΝ ΕΛΑΦΡΑΝ / ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΕΜΝΗΝ ΠΑΡΘΕΝΟΝ.
ΗΤΙΣ ΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΝ / ΔΙΑ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΟΣΜΕΙ ΚΙ ΗΤΟ ΚΑΥΧΗΜΑ / ΘΡΗΝΟΥΝΤΩΝ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΤΗΣ.»
Το ίδιο το ποίημα μας δίνει αρκετά πληροφοριακά στοιχεία για την εκλιπούσα. Αρχικά, πως επρόκειτο για μία νεαρή κοπέλα («σεμνήν παρθένον») με το όνομα «Κλεάνθη», η οποία χάθηκε πρόωρα («μαράνθεν προώρως») για το νεαρό της ηλικία της. Για την καταγωγή της δεν τίθεται αμφιβολία, καθώς ξεκάθαρα αναγράφεται πως ήταν «Σμύρνης γέννημα», είχε γονείς και αδέλφια, αλλά και κάποιον σημαντικό θείο, ο οποίος μνημονεύεται ιδιαίτερα και σε πρωτεύουσα θέση. Επιπλέον, η νεαρή Κλεάνθη θα πρέπει να έζησε για ικανό διάστημα στο Διδυμότειχο ώστε να είναι γνωστή για τις αρετές της.
Η Κλεάνθη ήταν η 19χρονη ανεψιά του τότε Μητροπολίτη Μεθόδιου (Αρώνη), η οποία φιλοξενήθηκε από το θείο της στο ιστορικό Κάστρο του Διδυμοτείχου. Το εάν ήταν ασθενική και εστάλη για ανάρρωση (κατά μία εκδοχή) ή ασθένησε κατόπιν, δεν δύναται να εξακριβωθεί. Απεβίωσε εν τέλει το 1890 και ετάφη εντός της αυλής του Ναού του Σωτήρος Χριστού εντός του Κάστρου.
Η ταφή στον τόπο θανάτου είναι το συνηθέστερο, μέχρι προ λίγων δεκαετιών, λόγω της χρονοβόρας μετακίνησης, ιδίως όταν ο μεσολαβούσε σημαντική απόσταση από τον τόπο καταγωγής ή επιθυμίας των συγγενών.
Το ότι η νεαρή Κλεάνθη ετάφη στο προαύλιο του Ναού Σωτήρος Χριστού, μπορεί να ληφθεί ως επιθυμία ή εντολή του θείου της, μιας και ο συγκεκριμένος ναός είναι ο εγγύτερος της Μητροπόλεως που διαθέτει περίβολο, ώστε να εξασφαλίζεται η ταφή, αλλά και να διατηρείται η κοντινή απόσταση και η ευθύνη φύλαξης του συγγενικού προσώπου, όπως συνέβη άλλωστε και σε περιπτώσεις επιφανών που ενταφιάστηκαν κατά καιρούς εντός του Κάστρου.
Η επιτύμβια πλάκα φέρει διάκοσμο που αποτελείται από δύο μέρη. Στο άνωθεν του ποιήματος, όπου αναπαριστώνται εκατέρωθεν άγγελοι που στο μέσον υπάρχει κοιλότητα για χρήση φύτευσης καλλωπιστικών φυτών ή για ποτίστρα πτηνών. Ενώ στο κάτω μέρος παρουσιάζεται σύνθεση ανθέων, που αφενός αποτελούν κλασικό θέμα σε ταφή κόρης, αφετέρου συνδέονται με το όνομα της εκλιπούσας Κλεάνθης.
Το έμμετρο – ποίημα που είναι χαραγμένο στην πλάκα και παρατίθεται παραπάνω, αν δεν θεωρηθεί πόνημα του ίδιου του Μητροπολίτη Μεθοδίου (πιθανή εκδοχή), ο οποίος κατείχε και την ανάλογη παιδεία για να το συντάξει, θα πρέπει σίγουρα να θεωρηθεί ότι συντάχθηκε κατά παραγγελία του.
Τέλος, δεν εξακριβώνεται εάν η θανούσα στο Διδυμότειχο Κλεάνθη, ήταν θυγατέρα του Νικολάου Αρώνη, αδελφού του Μητροπολίτη Μεθοδίου και σχολάρχη της Σμύρνης, χωρίς να αποκλείεται το υπόψη ενδεχόμενο.
Η Κλεάνθη πάντως, το γέννημα της Σμύρνης παραμένει από τότε στο Κάστρο του Διδυμοτείχου, στην «αυλή του Χριστού» και εμείς ως διαβάτες αυτού του κόσμου, οφείλουμε να υπακούσουμε στην εντολή που χαράχθηκε στην πλάκα της, να σταθούμε ευλαβικά και να ευχηθούμε «γαίαν ελαφράν εις την σεμνήν παρθένον».
{Πηγή δημοσίευσης: https://elthraki.gr/, του Ευάγγελου Σ. Σοβαρά, 9/12/2017}
