Ο εύφορος κάμπος νότια της Κομοτηνής φιλοξενεί δεκάδες χριστιανικά και μουσουλμανικά χωριά οι κάτοικοι των οποίων έχουν ως κύρια απασχόληση τη γεωργία και ιδιαίτερα την καλλιέργεια βαμβακιού. Η Αίγειρος είναι η έδρα του Δήμου και είναι μεγάλο χωριό. Από εκεί ξεκινά επαρχιακός δρόμος που είναι παράλληλος με τον κεντρικό ασφαλτόδρομο ο οποίος ενώνει την Κομοτηνή με το Πόρτο Λάγος και περνά μέσα από τα χωριά. Κοντά στην Παραδημή ανακαλύφθηκε νεολιθικός οικισμός.

Από την Καλλίστη μπορείτε να οδηγήσετε νότια παράλληλα με τη λίμνη Βιστονίδα και να φτάσετε στο Πόρτο Λάγος, ή να απολαύσετε τη διαδρομή παράλληλα με τη λίμνη που οδηγεί στο Φανάρι. Η Πόρπη θεωρείται το πλέον πολυπολιτισμικό χωριό της περιοχής, αφού κατοικείται από οικογένειες Ελλήνων προσφύγων και μουσουλμάνων, Σαρακατσάνων και  Πομάκων.

Κρανοβούνι, Παγούρια, Νέο Σιδηροχώρι, Μικρό Δουκάτο: τα χωριά βόρεια της λίμνης Ισμαρίδας κατοικούνται από χριστιανούς και μουσουλμάνους, κάποια έχουν μουσουλμανικά νεκροταφεία και εκκλησίες, ενώ τα περισσότερα από αυτά φιλοξενούν στην πλατεία τους μνημεία- κατάλοιπα της επταετίας. Σε όλη τη διαδρομή στον κάμπο θα διασχίσετε μεγάλες εκτάσεις βαμβακοχώραφων και καπνοχώραφων και το τοπίο αλλάζει λίγο μορφολογία μόνο όταν πλησιάζετε στην Ξυλαγανή: είναι η έδρα του Δήμου και έχει ένα μικρό λαογραφικό μουσείο. Στον οικισμό της Στρύμης οι κάτοικοι λένε πως υπάρχει μεγάλο σπήλαιο, ωστόσο δεν έχει εξερευνηθεί ούτε μπορεί κανείς να το εντοπίσει. Οδηγώντας, όμως, στο χωματόδρομο λίγο πριν το χωριό (όπως έρχεστε από Μαρώνεια) θα φτάσετε σε μια όμορφη τοποθεσία δίπλα στο ποτάμι, με πλατάνια και εντυπωσιακά βράχια στα οποία θα διακρίνετε αρκετές σπηλιές. Περνώντας από το Θρυλόριο, κατά την επιστροφή σας στην Κομοτηνή, αξίζει να σταματήσετε στο μουσείο καλαθοπλεκτικής.