Την θετική της ανταπόκριση στο ουκρανικό αίτημα περί «κλεισίματος» των Στενών, ανακοίνωσε η Τουρκία διά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όμως τεχνηέντως ο σουλτάνος απέκρυψε σημαντικές λεπτομέρειες.
Με βάση τη Συνθήκη του Μοντρέ, που υπογράφηκε το 1936, η Τουρκία ελέγχει τη διέλευση των πλοίων (εμπορικών και πολεμικών) από τα Στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου. Η Συνθήκη ορίζει ως γενική και ισχύουσα επ’ αόριστον αρχή ότι η διέλευση των πλοίων από τα Στενά είναι ελεύθερη, αλλά στη διάρθρωσή της αναλύονται οι προϋποθέσεις διέλευσης ειδικά των πολεμικών πλοίων σε καιρό ειρήνης και σε καιρό πολέμου – ακόμα και υπό το πρίσμα της συμμετοχής ή όχι της Τουρκίας στον εκάστοτε πόλεμο.
Υπενθυμίζεται ότι ο προορισμός των πλοίων που διέρχονται τα Στενά είναι η Μαύρη Θάλασσα (ή Εύξεινος Πόντος) οι οποία έχει ακτές σε έξι χώρες: Βουλγαρία, Γεωργία, Ουκρανία, Ρουμανία, Ρωσία και Τουρκία.
Σύμφωνα με το άρθρο 19 της Συνθήκης του Μοντρέ, η Τουρκία μπορεί να απαγορεύσει τη διέλευση των Στενών από πολεμικά πλοία που έχουν προορισμό τη Μαύρη Θάλασσα και δεν έχουν τη σημαία κάποιας από τις παράκτιες χώρες. Με άλλα λόγια, η Τουρκία για όσο διαρκεί ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος (χωρίς η ίδια να συμμετέχει σε αυτόν*) θα απαγορεύει τον είσπλου στη Μαύρη Θάλασσα πλοίων του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ, της ΕΕ που τυχόν θα ήθελαν να συνδράμουν την Ουκρανία ή/και τη Ρωσία.
Ταυτόχρονα όμως, δεν μπορεί να απαγορεύσει την διέλευση των Στενών σε πολεμικά πλοία που έχουν τη σημαία των παράκτιων χωρών και θέλουν να επιστρέψουν στις βάσεις τους. Άρα, τα ρωσικά πλοία θα μπορούν να διέρχονται τα Στενά.
Άρα, δεν είναι απολύτως σαφές το ποια από τις δύο εμπόλεμες χώρες εξυπηρετεί περισσότερο η εν λόγω κίνηση της Τουρκίας, η οποία παρ’ όλα αυτά απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.
{Πηγή δημοσίευσης: https://reportal.gr/, 1/3/2022}
